Równocześnie składamy serdeczne podziękowania kpt. Waldemarowi Szczerbie – który był pomysłodawcą przedsięwzięcia – oraz Panu Jarosławowi Leszkowiczowi – za owocne negocjacje z władzami Fundacji oraz za przetłumaczenie broszury na język polski.
Przekazując do dyspozycji żeglarzy tę pozycję, wyrażamy szczere życzenie, aby żadna polska załoga w praktyce nie musiała korzystać z informacji w niej zawartych.
Prosimy: zachowaj tę tradycję przy życiu – w każdym przypadku. Nie odwracaj się – życie ludzkie może zależeć od Twojej decyzji.
Niniejsza broszura ma na celu pomóc Ci w spełnieniu Twojego obowiązku. Zawiera także:
• Przegląd przepisów prawa międzynarodowego, które powinieneś znać;
• Konkretne instrukcje, co należy zrobić w przypadku udzielania pomocy osobom będącym w niebezpieczeństwie;
• Listę innych źródeł informacji oraz numerów alarmowych.
Gdzie można znaleźć przepisy dotyczące pomocy osobom znajdującym się w niebezpieczeństwie na morzu?
Obowiązek udzielenia pomocy w stanie zagrożenia życia na morzu jest opisany w kilku traktatach międzynarodowych, dotyczących prawa morskiego. Traktaty te zostały wdrożone przez wiele Państw, wśród nich są także Państwa europejskie. Oznacza to, że udzielenie pomocy w niebezpieczeństwie to więcej niż działalność charytatywna. Jesteś do tego zobligowany w ramach istniejącego porządku prawnego i dlatego powinieneś znać następujące przepisy:
– 1982 Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS)
Art. 98: „Każde państwo zobowiązuje kapitana statku pływającego pod jego banderą, o ile kapitan może to uczynić bez narażenia na poważne niebezpieczeństwo statku, załogi lub pasażerów:
(a) do niesienia pomocy każdej osobie na morzu, znajdującej się w niebezpieczeństwie;
(b) do pospieszenia możliwie najszybciej na pomoc osobom znajdującym się w niebezpieczeństwie, jeżeli został on powiadomiony o potrzebie udzielenia im pomocy, o ile można rozsądnie oczekiwać od niego takiego działania”;
– 1974 Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie na morzu (SOLAS)
Rozdział V Prawidło 33 pkt. 1: „Kapitan statku przebywającego na morzu, znajdującego się w pozycji umożliwiającej przyjście z pomocą, po otrzymaniu z jakiegokolwiek źródła informacji, że ludzie znajdują się w niebezpieczeństwie, jest obowiązany podążyć pełną prędkością na pomoc i, w miarę możliwości, zawiadomić te osoby lub służbę poszukiwań i ratownictwa o tym fakcie”;
– 1989 Międzynarodowa konwencja o ratownictwie morskim (ICS)
Art. 10 ust. 1: „Każdy kapitan jest obowiązany, tak dalece, jak to możliwe, bez narażania na poważne niebezpieczeństwo swego statku i znajdujących się na nim osób, do udzielenia pomocy każdej osobie zagrożonej zaginięciem na morzu”;
– 1979 Międzynarodowa konwencja o poszukiwaniu i ratownictwie morskim (SAR)
Załącznik Rozdział 2.1.1.: strony zapewniają podjęcie niezbędnych ustaleń w celu powołania odpowiednich służb poszukiwania i ratownictwa dla ludzi znajdujących się w niebezpieczeństwie na morzu u ich wybrzeży”;
– W 2004 dodano ważny element w celu poprawy realizacji obowiązków ratowniczych. Komitet bezpieczeństwa morskiego (MSC) Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) uchwalił wytyczne dotyczące leczenia osób uratowanych na morzu (weszły w życie w 2006) Zawierają one szczegółowe obowiązki zapewnienia pomocy – MSC 167 (78).
Kiedy muszę udzielić pomocy?
Musisz interweniować nie tylko wtedy, kiedy życie jest zagrożone (UNCLOS Art. 98 ust. 1.a), ale w każdej sytuacji, w której osoba na morzu jest w niebezpieczeństwie (UNCLOS Art. 98. 1. a; SOLAS Rozdział V Prawidło 33 pkt. 1.). Zagrożeniem na morzu jest sytuacja, w której istnieje uzasadniona pewność, że statek lub osoba są narażone na poważne i bezpośrednie niebezpieczeństwo oraz wymagają natychmiastowej pomocy (SAR Rozdział 1.3.11). Oznacza to, że trzeba udzielić pomocy nie tylko wtedy, gdy pasażer wypadł za burtę. Musisz założyć, że statek jest w niebezpieczeństwie w każdej z podobnych sytuacji: jeśli łódź nie jest w stanie manewrować lub ma z tym trudności, jeśli jest uszkodzona lub przeciążona zbyt dużą liczbą pasażerów, brakuje na niej żywności, wody pitnej oraz niezbędnych leków.
Czy muszę udzielić pomocy, nawet jeśli jest to ryzykowne dla mnie i mojej załogi?
UNCLOS i ICS podkreślają: musisz udzielić pomocy tylko wtedy, jeśli możesz to zrobić bez poważnego zagrożenia dla statku, załogi lub pasażerów (UNCLOS Art. 10; ICS Art. 98). Na przykład łodzie sportowe mogą być zbyt małe, aby przyjąć dużą grupę osób. W takiej sytuacji nadal można i trzeba podjąć działania: Jeśli nie jesteś w stanie udzielić pomocy samodzielnie, nie tylko należy zapisać to w dzienniku wraz z uzasadnieniem dlaczego nie podjęto akcji ratunkowej, ale również trzeba poinformować służby odpowiedzialne za poszukiwania i ratownictwo (Centrum koordynacji ratownictwa, RCC), aby umożliwić im akcje ratowniczą (SOLAS Rozdział V Prawidło 33 pkt. 1.3). Należy również spróbować skontaktować się przez radio FM z innymi dużymi frachtowcami lub statkami rybackimi znajdującymi się na tym obszarze. Być może będą one w stanie udzielić pomocy wcześniej niż służby poszukiwawcze i ratownicze. W przeciwnym razie nie tylko ryzykujesz życiem osób będących w niebezpieczeństwie, ale także możesz zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej za nieudzielenie pomocy osobom w niebezpieczeństwie. Na morzu podlegasz jurysdykcji państwa bandery, państwa pochodzenia, a na jego wodach terytorialnych państwa przybrzeżnego.
Cały artykuł dostępny w Jachtingu 3-4/2019. Kup wersję online po kliknięciu w link
